Boerdery is ‘n kwalifiserende aktiwiteit onder die Diesel Terugbetalingskema. Die meeste boerderybedrywighede kwalifiseer om vir die Diesel-Terugbetalingskema geregistreer te word. Die persoon wat die boerdery bedryf, kan dus aansoek doen om registrasie by die Diesel-Terugbetalingskema, mits die onderneming vir BTW geregistreer is.

Ingevolge artikel 75(1C)(a)(iii) van die Doeane- en Aksynswet 91 van 1964 (die artikel):

“Die Kommissaris kan enige aansoek om terugbetaling van sodanige heffings op distilleer brandstof ondersoek om vas te stel of die brandstof … (iii) afgelewer is by die perseel van die gebruiker en geberg en gebruik word of gebruik is in ooreenstemming met die doel verklaar op die aansoek om registrasie … ”

Op 29 November 2019 het die Hoogste Hof van Appèl, in ’n eenparige uitspraak in Kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens v Langholm Farms (Pty) Ltd (1354/2018) [2019] ZASCA 163, leiding gegee oor die interpretasie van die artikel.

Langholm Farms (Pty) Ltd (Langholm) bedryf ’n onderneming wat pynappels groei en lewer die vrugte, met behulp van eie vragmotors, na ‘n fabriek in Oos-Londen vir verdere verwerking. Die vragmotors wat vir die vervoer van die vrugte na die fabriek gebruik word, word nie op Langholm se plaas aangevul nie. Nadat die SAID ’n dieselkorting-oudit oor Langholm se bedrywighede gedoen het, het hulle aan Langholm ’n “Kennisgewing van voorneme om te beoordeel” uitgereik, gebaseer op die volgende redes:

• Die diesel wat Langholm gebruik het vir die vervoer van die vrugte, was geklassifiseer as ‘gebruik wat nie in aanmerking kom nie’, omdat hulle van mening was dat ’n korting slegs geëis kon word ten opsigte van diesel wat afgelewer, geberg en versprei word uit opgaartenk op Langholm se perseel. Dit was nie die geval nie; en
• Die SAID was van mening dat die karring van die opgaardamme op die terugreis van die fabriek na die plaas nie ’n primêre produksie-aktiwiteit was nie.

Sonder om formeel te reageer op die betoog van die SAID, het Langholm die hooggeregshof suksesvol genader vir ’n verklarende bevel dat dit in aanmerking kom vir eise vir dieselkorting ingevolge die artikel wanneer sy vragmotors by die Bathurst Co-op in Oos-Londen aangevul word.

Langholm het die woord ‘gebruik’ in die artikel geïnterpreteer om óf op die perseel te gebruik óf elders onder skedule 6 van die Doeane- en Aksynswet gebruik word. Eenvoudig gestel, die geval van Langholm is dat ‘geberg en gebruik’ en ‘gebruik is’ verwys na twee verskillende gebruike. Die een gebruik, volgens hulle, is gebruik op die perseel, terwyl die ander gebruik buite die perseel is.

By die oorweging van hierdie interpretasie bevestig die Hoogste Hof van Appèl die statutêre interpretasie van reëls in ’n Suid-Afrikaanse konteks:

“’n Statuut moet geïnterpreteer word in ooreenstemming met gewone reëls vir grammatika en sintaksis, met inagneming van die konteks en doel daarvan. Hierdie benadering is net so van toepassing op ’n belastingwet.”

Die hof bevind dat die lees van die statuut nie die interpretasie wat Langholm beoog, moontlik maak nie. Die taal se gedeelte is duidelik en onomwonde en daar is niks in die konteks wat daarop dui dat enige afwyking van die gebruikte woorde geregverdig word nie.

Gevolglik bevind die hof dat die artikel beteken dat ’n belastingbetaler slegs ’n terugbetaling kan eis vir die diesel wat op sy eie perseel gestoor en gebruik word. Die verklarende bevele (deur die hooggeregshof) is dus op ’n verkeerde siening van die Wet toegestaan.

Hierdie artikel is ’n algemene inligtingsblad en moenie as professionele advies gebruik of vertrou word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings, of vir enige verlies of skade wat voortspruit uit vertroue op enige inligting hierin nie. Behoudens foute en weglatings (BFW).