MISBRUIK VAN BERAAMDE VERLIESE

‘n Beraamde verlies vir die doeleindes van inkomstebelasting is potensieel ‘n waardevolle bate: dit verteenwoordig vorige skuld van ‘n belastingbetaler wat oorgedra kan word na daaropvolgende belastingjare waarteen toekomstige belasbare winste verreken kan word. Die verrekening van vorige verliese – in die vorm van ‘n beraamde verlies – teen bestaande belasbare inkomste bied die ooglopende voordeel dat dit lei tot ‘n veminderde inkomstebelastingaanslag teen huidige en/of toekomstige belasbare inkomste wat uit handel gegenereer word.

Dit is dus redelik algemeen dat sodanige beraamde verlies ‘n bepaalbare waarde ontvang (as ‘n sogenaamde “uitgestelde belastingbate”) as ‘n sekondêre voordeel wanneer ‘n maatskappy met ‘n beraamde verlies verkoop word. Dit mag egter gebeur dat ‘n potensiële koper die aandele in ‘n maatskappy wil koop met die uitsluitlike of hoofdoel om die onderliggende beraamde verlies te bekom, eerder as die ander bates wat die maatskappy mag besit. Byvoorbeeld, indien ‘n natuurlike persoon sy of haar winsgewende maatskappye wil inkorporeer, sal dit verkieslik wees dat hy of sy gebruik maak van ‘n dormante maatskappy met ‘n vorige beraamde verlies, eerder as om ‘n nuwe maatskappy te inkorporeer of ‘n dopmaatskappy te gebruik. Die vasgestelde beraamde verlies kan dan gebruik word om die gevolge van inkomstebelasting wat andersins uit die besigheid sou ontstaan, uit te balanseer.

Afdeling 103(2) van die Wet op Inkomstebelasting, 58 van 1962 (“die Wet”), is ontwerp om juis hierdie vorm van misbruik, wanneer die benutting van ‘n beraamde verlies die uitsluitlike of hoofdoel van ‘n bepaalde transaksie is, hok te slaan. Die bepaling geld wanneer die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (“SAID”) tevrede is dat enige ooreenkoms wat ‘n maatskappy affekteer, of enige verandering in die aandeelhouding van ‘n maatskappy, teweeggebring is met die uitsluitlike of hoofdoel om ‘n beraamde verlies van ‘n maatskappy te gebruik om inkomstebelasting-aanspreeklikheid te ontduik. Indien aan hierdie voorvereistes voldoen word, het die SAID die gesag om die verrekening van enige sodanige beraamde verlies teen enige sodanige inkomste deur enige maatskappy gegenereer ongeldig te verklaar.

Afdeling 103(2) is origens nie slegs van toepassing op belasbare handelswins nie, maar ook waar ‘n beraamde verlies gebruik word om blootstelling aan kapitaalwinsbelasting te weerspreek, of selfs waar kapitale verliese (teenoor beraamde inkomstebelastingverliese) ter sprake is. Die bepaling is net soveel van toepassing op trusts met beraamde verliese as op maatskappye.

Ten slotte moet kennis geneem word dat Afdeling 103(2) gebruik mag word as alternatief tot die algemene anti-vermydingsreëls – die sogenaamde AAVR (“GAAR”) – vervat in Afdelings 80A tot 80L van die Wet en vice versa. Dit is debatteerbaar dat dit moeiliker sal wees vir die belastingbetaler om die bepalings van Afdeling 103(2) te kan systap, aangesien (anders as AAVR) dit nie ‘n voorvereiste van hierdie anti-vermydingsmaatreël is dat ‘n element van “abnormaliteit” wat aan die betrokke transaksie verbind word, ook geïllustreer moet word vir Afdeling 103(2) om van toepassing te wees nie.

Hierdie artikel is algemene inligtingsblad en moet nie as professionele advies beskou word nie. Geen verantwoordelikheid word aanvaar vir enige foute, verlies of skade wat ondervind word as gevolg  van die gebruik van enige inligting vervat in hierdie artikel nie. Kontak altyd finansiële raadgewer vir spesifieke en gedetailleerde advies. (E&OE)