Afdeling 38 van die Maatskappywet, 61 van 1973 (nou herroep), het ‘n verbod bevat op maatskappye wat aandele op leningsrekening uitreik aan voornemende aandeelhouers. Dit is geïdentifiseer as een van die struikelblokke wat spesifiek in die pad van SEB-bemagtigingsooreenkomste gestaan het (wat dikwels beteken het dat SEB-deelnemers befondsing benodig het om in te skryf vir aandele by ‘n maatskappy). Dit is gevolglik aangespreek in die Maatskappywet, 71 van 2008, met die bekendstelling van Afdeling 44, wat nou spesifiek voorsiening maak vir nuwe aandele wat uitgeneem word op leningsrekening met die voorwaarde dat dit nie deur die maatskappy se Memorandum van Inkorporasie verbied word nie.
Die Raad van Direkteure van ‘n maatskappy mag nou goedkeuring verleen dat finansiële hulp deur die maatskappy verleen word deur middel van ‘n lening, waarborg of die voorsiening van sekuriteit aan enige persoon vir die doel om in te skryf vir aandele wat deur daardie maatskappy uitgereik word. Ondanks enige bepaling in die maatskappy se Memorandum van Inkorporasie mag die direkteure egter nie enige finansiële hulp goedkeur tensy sodanige hulp vir ‘n werknemersaandeelskema is of goedgekeur is deur middel van ‘n spesiale resolusie deur die aandeelhouers van die maatskappy nie. (‘n Spesiale resolusie behels ‘n resolusie wat aanvaar is met die steun van minstens 75% van die stemreg uitgeoefen op die resolusie, of ‘n ander persentasie waarvoor moontlik voorsiening gemaak mag word in die maatskappy se Memorandum van Inkorporasie.) Verder moet die maatskappy se direkteure tevrede wees dat die voorwaardes van die lening (of ander vorm van finansiële bystand) billik en regverdig is teenoor die maatskappy, en dat die maatskappy, nadat sodanige finansiële bystand verleen is, steeds solvent en likied sal wees. Indien die maatskappy se Memorandum van Inkorporasie spesifiek sekere verdere voorwaardes voorskryf aan die maatskappy wat finansiële hulp verleen vir die uitreiking van sy aandele, moet daar ook aan hierdie voorwaardes voldoen word.
Enige ooreenkoms om finansiële hulp te verleen wat teenstrydig sou wees met die vereistes soos bo uiteengesit in terme van Afdeling 44 van die Maatskappywet of die Memorandum van Inkorporasie van ‘n maatskappy, sal ongeldig wees. Direkteure wat dit oortree, sal persoonlik aanspreeklik gehou word vir enige verliese wat gely is.
Die nuwe regime in die ‘nuwe’ Maatskappywet is bemagtigend vir besigheid, maar direkteure moet daarteen waak om dit sonder behoorlike oorweging van die bogenoemde vereistes toe te pas. Dit sal spesifiek relevant wees indien, byvoorbeeld, die verhaalbaarheid van ‘n lening wat toegestaan is om die lener in staat te stel om in te skryf vir aandele, twyfelagtig is. Indien dit die geval is, sal die plig van redelike sorg deur die direkteure teenoor die maatskappy bevraagteken word deur ander aandeelhouers wat gevolglik bevooroordeeld mag wees. Dit mag moontlik lei tot eise van onregmatigheid teen die direkteure in persoonlike hoedanigheid weens versuim om nie hul vereiste statutêre versorgingsplig teenoor die maatskappy na te kom nie.
Hierdie artikel is ʼn algemene inligtingsblad en moet nie as professionele advies beskou word nie. Geen verantwoordelikheid word aanvaar vir enige foute, verlies of skade wat ondervind word as gevolg van die gebruik van enige inligting vervat in hierdie artikel nie. Kontak altyd ʼn finansiële raadgewer vir spesifieke en gedetailleerde advies. (E&OE)